نام کالا: اکسید روی
فرمول شیمیایی: ZnO
کد استفاده شیمیایی: 2-13-1314
روی اکسید یا اکسید روی که در کتابهای کهن توتیا نامیده میشود ، این ترکیب غیر آلی و به شکل پودری سفید رنگ و غیرمحلول در آب است. این ماده به صورت شیمیایی تولید می شود ولی گاهی در طبیعت نیز یافت می گردد که با منیزیم و دیگر ناخالصی ها ترکیب شده و رنگ زرد متمایل به قرمز پیدا کرده است. اکسید روی کریستالی و تماما به رنگ سفید می باشد و در صورت حرارت دیدن زرد رنگ می شود اما پس از خنک شدن دوباره به رنگ سفید بر می گردد. در مصارف صنعتی اکسید روی به مقدار ۱۰۵ تن در سال به سه روش اصلی که در ذیل به آن اشاره میشود تولید میشود. روش مستقیم ، غیر مستقیم و فرآیند شیمیایی مرطوب روش غیر مستقیم : روی در ظرف مخصوص ذوب گرافیت ، مایع شده و در دمای بالای ۹۰۷ درجه سانتی گراد به بخار تبدیل میشود. بخار روی با اکسیژن موجود در هوا واکنش نشان داده و اکسید روی تشکیل میشود. روی اکسید تشکیل شده سرد شده و جمع آوری میشود. نتیجه این روش اکسید زینک فشرده با اندازه ۰٫۱ تا چند میکرو متر است. بیشتر اکسید زینک تولیدی در جهان از این روش میباشد. مصارف صنعتی : این ترکیب در ساخت مواد فراوانی در صنعت مانند پلاستیک، سرامیک، شیشه، سیمان، لاستیک (تایر اتومبیل)، نرم کننده، رنگها، مومها، چسب، غذاها، باتری و... استفاده میشود. پودر اکسید زینک کاربردهای فراوانی دارد. بیشتر کاربردها از واکنش اکسید روی به عنوان ماده تشکیل دهنده سایر اجزای روی استفاده میکنند. کاربرد آن در علم مواد شامل ضریب شکست بالا، رسانایی حرارتی بالا، آنتی بیوتیک و مواد محافظ اشعه UV میباشد. به طریق مشابه به موادی مثل پلاستیک، سرامیک، شیشه، چوب، سیمان، رنگ، گریس، پماد، چسب، مهر، رنگ دانه، باتری، مدار به کار رفته در اطفاع حریق و بسیاری موارد دیگراستفاده میشود. مصارف دارویی : در پزشکی و بهداشت این ترکیب با نام زینک اکساید در پودر بچه، پمادهای پوستی، کرم ضد آفتاب، شامپو ضدشوره و... استفاده میشود. پماد زینک اکساید در درمان ضایعات پوستی مستعد عفونت مانند سوختگی، اگزما، سوختگی پای نوزادان، خراشیدگی و گزش حشرات. ضد التهاب خفیف پوستی و همچنین در ترکیب کالامین به عنوان ضد خارش کاربرد دارد. اکسید روی دارای خواص مرطوب کننده، آنتی بیوتیکی و دئودورانت است. به دلیل آثار ضد سبوم و منعکس کننده اشعه UV در ترکیب کرمهای ضد آفتاب نیز استفاده میشود. مصارف آرایشی : اکسید روی مصارف فراوانی در صنایع آرایشی دارد. این ترکیب می تواند اشعه UV خورشید را جذب کرده و از پوست در مقابل آفتاب سوختگی و سایر خسارات اشعه UV محافظت نماید. اکسید روی یکی از مهمترین ترکیبات مواد آرایشی معدنی است. از آنجا اکسید روی توسط پوست قابل جذب نیست بنابراین باعث هیچ گونه حساسیت پوستی نمی شود و غیر حساسیت زا و غیر جوش زا می باشد. همچنین در تولید دئودورانت ها و صابون ها کاربرد دارد. این ترکیب در حذف بوی بد بدن و جلوگیری از رویش باکتری ها کمک می کند و بخوبی موجب تسکین هر گونه حساسیت پوستی می شود.